Het Capelse college van burgemeester en wethouders wil geen extra asielzoekers en Oekraïense vluchtelingen gaan opvangen. Capelle vindt dat het al genoeg opvang biedt en de komende maanden nog gaat bieden. Het pand in het Rivium, waar Oekraïners zitten, wordt flink verbouwd en er komt aan de Barbizonlaan een opvangcentrum voor asielzoekers. Ook vangt de gemeente al een aantal jaar meer statushouders op dan er wordt gevraagd.
In Capelle speelt de discussie over de opvang van asielzoekers en vluchtelingen al sinds het begin van het jaar. Toen werd bekend dat er een tijdelijke opvanglocatie moest komen voor asielzoekers. En sinds de start van de oorlog in Oekraïne worden ook hier Oekraïners opgevangen. Om die reden wil het college niet bovenop die opvang – die nu al wordt geboden en de komende maanden geboden gaat worden – nog meer mensen gaan opvangen.
Burgemeester Peter Oskam noemt het regelen van de opvang voor die mensen een ingewikkelde puzzel. “Als het gaat om de opvang van vluchtelingen doen we wat we kunnen in Capelle. In deze stedelijke omgeving is nauwelijks direct geschikte woonruimte beschikbaar. Samen zorgt dat voor een ingewikkelde puzzel die we zo goed als mogelijk, deels regionaal, proberen op te lossen.”
Wat zijn nou precies asielzoekers, vluchtelingen en statushouders?
In dit artikel gebruiken we drie verschillende termen: asielzoekers, vluchtelingen en statushouders. Om het artikel zo helder mogelijk te maken leggen we uit wat het verschil is tussen deze mensen.
Asielzoekers: Het gaat hier om mensen die asiel willen aanvragen in Nederland. Deze groep wordt opgevangen in asielzoekerscentrums. Denk hierbij aan het AZC in Ter Apel. Deze mensen verblijven hier tot er duidelijk is of zij een verblijfsvergunning krijgen of niet. Om dit te bepalen worden ze onder andere gescreend door de IND, de Immigratie- en Naturalisatiedienst.
Vluchtelingen: In dit artikel gebruiken we de term ‘vluchtelingen’ om gevluchte Oekraïners aan te duiden. Het gaat hier namelijk om toch wel een bijzondere groep: zij mogen hier namelijk verblijven zonder verblijfsvergunning. Het gaat namelijk om noodhulp. Oekraïners verblijven bij mensen thuis of worden tijdelijk gehuisvest in noodlocaties.
Statushouders: Statushouders zijn asielzoekers die een verblijfsvergunning hebben gekregen. Deze groep kan dan gaan bouwen aan een nieuw leven in Nederland. Elke Nederlandse gemeente moet elk jaar verplicht een aantal statushouders huisvesten. Om hoeveel het gaat wordt elk jaar opnieuw berekend. Het aantal wordt voor elke gemeente aangepast naar het aantal inwoners. De statushouder is vanaf het moment van huisvesting een ‘gewone’ huurder.
Weinig beschikbare ruimte
Het opvangen van asielzoekers en vluchtelingen lijkt makkelijk, zeker aangezien er verschillende panden in het Rivium nu leegstaan. Maar het regelen van opvanglocaties is moeilijk omdat er met veel verschillende partijen en zaken rekening moet worden gehouden. Zo moet er met eigenaren van de gebouwen worden besproken of er op die plek asielzoekers en vluchtelingen kunnen worden opgevangen.
Daarnaast moeten opvanglocaties ook voldoen aan allerlei eisen, die hebben voornamelijk te maken met de brandveiligheid. “En die is voor woonruimtes enorm streng”, aldus de woordvoerder van de gemeente. Als een een eigenaar akkoord gaat met het plaatsen van asielzoekers of vluchtelingen in een gebouw, betekent dat niet dat ze er ook gelijk mensen kunnen worden opgevangen. Er moet ook rekening worden gehouden met vergunningen, veiligheid, leefbaarheid, voorzieningen en maatschappelijk draagvlak.
Het regelen van geschikte plekken is niet alleen moeilijk vanwege de eisen, maar ook vanwege het feit dat er over het algemeen weinig plekken beschikbaar zijn. Ook in Capelle is er sprake van een woningtekort. De meesten van de leegstaande panden in Capelle worden nu overigens wel omgevormd tot woningen.
Oekraïners
Op dit moment vangt Capelle wel vluchtelingen op. Het gaat om mensen die vanuit Oekraïne naar Nederland zijn gevlucht. Aan hen wordt noodhulp geboden en daarom kunnen er makkelijker opvangplekken geregeld worden.
De Oekraïners worden opgevangen in het oude Imtech kantoorpand aan de Rivium Boulevard, in de gelijknamige wijk Rivium. In het pand is nu plek voor zo’n 107 mensen. Daarbij is rekening gehouden met het bieden van privacy en gezinssamenstellingen. “Op dit moment treffen we voorbereidingen om de capaciteit in fasen uit te breiden naar zo’n 250 tot 280 opvangplekken op dezelfde locatie”, bevestigt een woordvoerder van de gemeente. Naast dat er Oekraïners in een kantoorpand zitten aan de Rivium Boulevard, worden er 100 mensen bij Capellenaren thuis opgevangen.
Hoelang de Oekraïners in het pand aan de Rivium Boulevard blijven zitten, is niet duidelijk. “Het is grotendeels afhankelijk van de oorlog in het land”, aldus de gemeente. Wat er gebeurt met het pand als Oekraïners eruit gaan, is nog onduidelijk. “De eigenaar van het pand kan in de toekomst besluiten het pand te transformeren tot appartementen of het te slopen en nieuwbouw te realiseren. Dat zal nog enkele jaren duren omdat de gemeente een langdurige huurovereenkomst heeft gesloten.”
Tijdelijke opvang asielzoekers
De Capelse gemeenteraad stemde vorig jaar met een nipte meerderheid voor een motie van de SGP. Daarin werd het college opgeroepen onderzoek te doen naar een tijdelijke opvanglocatie in Capelle. Afgelopen februari maakte de gemeente de plannen voor de opvanglocatie bekend: het was mogelijk om in een pand aan de Barbizonlaan, dat ligt achter de A20, zo’n dertig vluchtelingen zonder status te huis vesten. Zij zouden hier tijdelijk voor vier maanden worden opgevangen. De opvang en de kosten vallen overigens onder verantwoording van het COA.
De raad moest uiteindelijk besluiten of er daadwerkelijk asielzoekers zouden worden gehuisvest in het pand. Het plan haalde het nipt en dat was toch uitzonderlijk. Het leek er in eerste instantie op dat 17 van de 33 raadsleden tegen het plan zouden stemmen. Leefbaar Capelle, VVD en Capels Bewoners Belang – die hadden destijds 11, 3 en 4 zetels – waren als partij tegen. Toch stemde één van de vier raadsleden van Capels Bewoners Belang voor het plan. De andere drie raadsleden stemde wel tegen.
Vertraging
In maart zouden de eerste bewoners terecht kunnen in het pand. Er moesten echter nog wel wat verbouwingen plaatsvinden. Dat de vluchtelingen er in maart nog niet in het pand konden, bleek al eerder. De gemeente liet toen al aan onze redactie weten dat het kwam doordat er een kraker in het pand zat. Die kon uiteindelijk na een rechtszaak uit het pand worden gezet.
Nu bevestigt een woordvoerder van de gemeente dat er nog steeds geen asielzoekers in het pand zitten, maar het is wel de bedoeling dat het gaat gebeuren. “Door diverse omstandigheden waaronder technische problemen heeft de verbouwing nog niet kunnen plaatsvinden. Hier wordt aan gewerkt en de verwachting is dat de locatie begin volgend jaar in gebruik kan worden genomen.”
Gehuisveste statushouders
Niet elke gemeente vangt vluchtelingen op, maar is wel verplicht om statushouders onder te brengen. Om het halfjaar wordt door de Rijksoverheid bepaald hoeveel statushouders een gemeente moet opvangen. “De verdeling over gemeenten hangt af van hoeveel mensen er in een gemeente wonen. Grotere gemeenten moeten meer vergunninghouders woonruimte bieden dan kleinere gemeenten”, valt te lezen op de website van de Rijksoverheid. Ondanks dat de gemeente de statushouders een huis moet aanbieden, is de statushouder vanaf het moment van huisvesting een ‘gewone’ huurder.
Capelle moet dit jaar aan 90 personen een huis bieden. Het gaat dan om 38 personen in het eerste half jaar en 52 personen in het tweede half jaar. Volgens een woordvoerder van de gemeente zijn er nu 58 personen in de gemeente ondergebracht. Zo’n 32 personen moeten dit jaar dus nog een huis krijgen in Capelle.
In 2021 moest Capelle 94 statushouders een plek in de gemeente geven. In 2020 en in 2019 ging het beide om 46. Bijna elk jaar gaf de gemeente uiteindelijk meer statushouders een plek dan dat er werd gevraagd. Dat blijkt uit cijfers van de Rijksoverheid.
Tekst gaat verder onder foto.
Doordat Capelle meer statushouders een plek geeft, hoeven er in het volgende jaar minder statushouders gehuisvest te worden. Vorig jaar kregen 23 extra statushouders een plek in onze gemeente.
Volgens de woordvoerder van de gemeente worden er expres door Capelle meer statushouders gehuisvest dan dat er nodig zijn. “Soms loop je als gemeente al voor op de verwachtingen in de wetenschap dat er een half jaar later nieuwe statushouders worden toegewezen. Als er dan al eerder ruimte is in de stad, kun je die ruimte beter direct inzetten. Maar daarnaast gebeurt het ook deels ‘automatisch’ door gezinsherenigingen en nareizigers.”
Extra vluchtelingen nooit uitgesloten
Het is niet helemaal uitgesloten dat Capelle geen extra mensen worden opgevangen. De oorlog in Oekraïne is namelijk erg onvoorspelbaar. En daarnaast kan het COA ervoor kiezen om, zonder toestemming van een gemeente, asielzoekers op te vangen in hotels. “Wel is het zo dat we vanuit het onderhouden van goede betrekkingen met de betreffende gemeente normaal gesproken ook deze vooraf informeren, ook als het gaat om het onderbrengen van asielzoekers in hotels.”
Het COA kan er overigens niet zomaar asielzoekers in een gemeente voor langdurige opvang plaatsen. Daarvoor moet er normaal gesproken een vergunning worden aangevraagd of moet het bestemmingsplan worden gewijzigd.
Maar Capelle wil in ieder geval niet vrijwillig extra asielzoekers en vluchtelingen gaan opvangen. “Met de opvang die we nu hebben gerealiseerd en nog gaan realiseren voor Oekraïners en asielzoekers is de gemeente van mening dat we voldoende opvang bieden. Ook omdat Capelle de opgelegde taakstellingen vanuit het Rijk jaarlijks realiseert”, zegt de gemeente zelf.